|
Historia
Polskiego Związku Kajakowego
Poznań
Poznańskie kajakarstwo rodziło się na harcerskim gruncie. W 1928
roku kierownikiem istniejącej już od lat drużyny Wilków Morskich
został Franciszek Brzozowski, wielki miłośnik kajakowej turystyki.
Wkrótce potem organizuje pierwszy kurs budowy kajaków a członkowie
drużyny tworzą zastęp kajakowy i zakładają komitet budowy własnej
przystani. 13 lipca tego roku członkowie Stowarzyszenia Młodzieży
Polskiej utworzyli Kółko Wioślarskie, które w trzy lata póĄniej, po
odłączeniu się od SMP, utworzyło Klub Wioślarski 28/32 potem z kolei
przemianowany na Klub Kajakowców 28. Nieco póĄniej bo w l929 roku,
na Wyspie Tumskiej, harcerze z Wilków Morskich zorganizowali pokaz
popularyzujący nowy rodzaj sportu. Oglądali go ich koledzy z drużyny
Orłów , do której należeli chłopcy mieszkający nad Warta i Cybiną.
Ich zastępowy, Tadeusz Kulczak zbudował samodzielnie kajak i drużyna
organizowała liczne wycieczki. Podczas jednej z nich harcerze
postanowili wystąpić z Drugiej Drużyny i utworzyć samodzielną sekcję
pod nazwą Pierwszy Poznański Klub Kajakowców. Założycielami byli
Tadeusz Kulczak, Czesław i Władysław Juniczakowie, Konrad i Wacław
Wojciechowscy oraz Leon Drygas. Członkowie złożyli specjalne
przyrzeczenie, bardzo póĄniej modne w kajakowym środowisku. Brzmiało
ono: będę uczęszczał regularnie na treningi i prowadził solidny
tryb życia .
W pierwszych latach 30-tych Poznań stawał się powoli kolebką
kajakarstwa wyczynowego. Pierwsze zawody zorganizowano na trasie
Poznań - Puszczykowo - Luboń w sierpniu l931 roku. W wyścigu jedynek
triumfował Tadeusz Kulczak, póĄniejszy niestrudzony trener i
działacz w jednej osobie a w rywalizacji dwójek Stanisław Szajek i
jego partner Roszyk ( imię ulotniło się niestety) z Lubonia. Udana
rywalizacja w tym i następnym roku sprawiły, że Miejski Komitet
Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego zorganizował
pierwsze mistrzostwa Poznania w kajakarstwie. Zawody odbyły się 25
września 1932, a wiec kilka miesięcy wcześniej niż powstał okręgowy
związek . Założony został 5 kwietnia l933 roku przez delegatów 5
klubów poznańskich ale już wówczas było 14 klubów i sekcji, nie
tylko w Poznaniu ale również w RogoĄnie, Obornikach czy Kaliszu.
Pierwszym prezesem okręgowego związku został dr Tadeusz
Smoluchowski. Szczególne zasługi przy powstaniu okręgowego związku
położyli harcmistrze Wacław Kwaśniewski i Sylwester WoĄniak,
zasłużeni działacze naszego sportu.
Poznańscy kajakarze wystartowali oczywiście w I Mistrzostwach
Polski, które w sierpniu l933 roku odbyły się w Krakowie.
Poznaniacy, których reprezentowała drużyna Wilków Morskich
uczestniczyli w specjalnym wyścigu, ponieważ posiadali kajaki bez
płaskiego dna, które nazywano wówczas żyletkami .
W tym czasie kajakarstwo rozwija swoją bazę. PPKK, które musiało
wyprowadzić się z obiektów Bractwa Kurkowego zbudowało własna
przystań przy moście św. Rocha, Surma otrzymała tereny przy
Dziedzińcu Miejskim i także postawiła swoja przystań, początkowo o
wyłącznie turystycznym charakterze, a od 1935 roku wyczynowym.
Surma była, obok PPKK i Wilków Morskich, jednym z najstarszych i
najbardziej zasłużonych klubów w historii wielkopolskiego
kajakarstwa. Jej sekcja powstała, gdy klub otrzymał teren pod
przystań. Pierwszym bardzo znanym zawodnikiem stał się Alfons
Świetlik, ale wkrótce jeszcze większą sławę zdobył Antoni Bazaniak.
Mocnym bodĄcem do rozwoju kajakowego sportu w tym klubie było
wydarzenie z l936 roku. Był to udział Polaków w igrzyskach
olimpijskich w Berlinie. W nielicznej reprezentacji byli dwaj
zawodnicy właśnie z Surmy . Antoni Bazaniak i Marian Kozłowski w
wyścigu na 10000 metrów zajęli XI miejsce. Drugim bodĄcem dla całego
wielkopolskiego kajakarstwa był znakomity występ Czesława Sobieraja
w I mistrzostwach świata w szwedzkim Vaxholm. Zawodnik poznańskich
Wilków Morskich przywiózł srebrny medal wywalczony w wyścigu na
10000 metrów i czwarte miejsce za start na 1000 metrów. Drugim
poznaniakiem w ekipie był Wacław Wejszewski, który startował w
dwójce i wywalczył 9 miejsce. Niestety, II wojna światowa przerwała
ten rozwój na długie sześć lat.
Już wiosną l945 roku przy moście Marchlewskiego przedwojenni
kajakarze zaczęli remontować stare baraki na nowe siedziby swych
klubów. Jedna część zajęli byli zawodnicy PPKK z Tadeuszem
Kulczakiem, Marianem Schneiderem, Adamem Okupniakiem i Stefanem
Generalczykiem na czele, drugą Surma z Antonim Bazaniakiem,
Alfonsem Świetlikiem i Zygmuntem Trelewskim. Niemal jednocześnie
Tadeusz Rumiej i Marian Kaszubski reaktywowali działalność Wilków
Morskich a Marian Polowczyk i Zygmunt Kaszubski założyli sekcję HCP.
Przedstawiciele tych czterech klubów z Poznania oraz sekcji z
Lubonia ze Stanisławem Szajkiem na czele zwołali zebranie okręgowego
związku kajakowego i wybrali jego prezesem Tadeusza Mellera z
Surmy . Ten klub ma niewątpliwie wielkie, pionierskie zasługi. Aż
sześć razy zdobył tytuł drużynowego mistrza Polski, 34 tytuły w
różnych konkurencjach i 43 srebrne medale. Przed II wojną światową,
oprócz Antoniego Bazaniaka, Mariana Kozłowskiego i Alfonsa Świetlika
najbardziej znanym zawodnikiem był Jan Wolniewicz, który występował
w dwójce nawet w meczu Polska-Niemcy rozegranym w l938 roku. W 1945
Świetlik odnalazł jeden kajak i można było wznowić treningi po
wojnie. Bazaniak wraz Adamem Okupniakiem sięgnęli wkrótce nawet po
tytuł mistrzowski w zjeĄdzie! Rosło już nowe pokolenie z Alfonsem
Jeżewskim, Marianem Matłoką, Bogdanem Skrzypińskim i Eugeniuszem
KuĄminem na czele. Jeżewski i Matłoka dostępują zaszczytu startu w
igrzyskach olimpijskich w Londynie. W 1949 roku reorganizacja
polskiego sportu początkowo nie zahamowała postępów. Do starszych
dołączyli: Mieczysława Młynarkiewicz, Halina Pabiszczak, Małgorzata
Pepka, Zdzisław Jeżewski. Od l953 roku zaczął się jednak uwidaczniać
kryzys sekcji występującej pod nazwą Ogniwo . Dawną Surmę
reaktywowano w l957 roku ale już sukcesów takich jak poprzednio nie
odnosiła. Poza niezmordowanym Alfonsem Jeżewskim wyróżniającymi się
zawodnikami byli kanadyjkarz Bogdan Cicharski i Aleksandra
Stefańska. Na początku lat 60-tych kryzys stał się coraz
wyraĄniejszy i już nigdy siła klubu nie została odnowiona.
Wróćmy jednak do pionierskich czasów reaktywowania sportu kajakowego
po zniszczeniach wojennych. 2 czerwca 1946 roku na Rusałce odbyły
się pierwsze powojenne zawody, w których udział wzięło 56 zawodników
z KK28 Wilków Morskich i HCP.18 sierpnia tego roku odbyły się na
Rusałce mistrzostwa Wielkopolski. W ich ramach rozegrano także mecz
stolicy Wielkopolski z drużyna Pomorza. W dniu 29 września
rozegrano, również na Rusałce I powojenne mistrzostwa Polski pod
patronatem Jerzego osóbki-Morawskiego, premiera Rządu Jedności
Narodowej.
Reorganizacja polskiego sportu dokonana w l948 roku sprawiła, że
zniknęły historyczne nazwy klubów i sekcji. KK 28 z całym dobytkiem
i zawodnikami przeszedł do Pocztowca , który otrzymał nazwę
Związkowiec a potem Związkowiec Warta , Surma stała się
Ogniwem , HCP - Stalą, a Lech - Kolejarzem . Ten ostatni klub
przejął niemal całą sekcję działającą jeszcze przed wojną przy
Fabryce Drożdży w Luboniu, istniejącą pod nazwą Grono Miłośników
Sportu.
Niezwykle ważnym wydarzeniem był rozegrany w lipcu 1949 roku na
jeziorze Rusałka mecz międzypaństwowy Polska -Węgry. Ważnym dla
rozwoju wielkopolskiego kajakarstwa, zainteresowaniu się nim rzesz
młodzieży. Zawody obserwowało prawie 30 tysięcy widzów, niezwykle
żywiołowo reagujących. Być może ten doping uskrzydlił polską ekipę,
która przegrała mecz minimalnie 38,5 do 40,5 punktu, a zwycięstwa
dla Polski odniosły osady Stefania Szajkówna i Mieczysława
Młynarkiewicz w K-2 500 m, Kazimierz Kozieras i Władysław Krzyśka w
K-2 1000 m oraz Henryk Kardasz, Stefan Jankowski, Henryk Zientek i
Henryk Strzelecki w K-4 1000 m.
W 1950 roku niezwykle aktywny Tadeusz Kulczak i Zygmunt Walczak
założyli sekcję kajakową w zrzeszeniu Budowlani . W rok póĄniej jej
zawodnicy wystartowali w regatach PKWN a kilka tygodni wcześniej
przejęli przystań Zarządu Wojewódzkiego ZMP. W l952 roku spora grupa
członków dawnego KK28, znajdująca się wtedy w barwach HCP ( Stal )
założyła sekcję w Stomilu w zakładowym klubie przemysłu gumowego.
W 1953 roku powstała sekcja kajakowa Międzyszkolnego Związku
Sportowego Zryw . W 1957 roku znów Tadeusz Kulczak założył sekcję
przy Spółdzielczym Klubie Sportowym Posnania a pomagał mu Tadeusz
Mendelewski. Już w tym samym roku jej zawodnicy odnieśli sukces.
Andrzej Kulczak, Andrzej Królikowski, Tadeusz Karaśkiewicz i Tadeusz
Kaczmarek wywalczyli pierwszy mistrzowski tytuł. Osada ta
triumfowała w wyścigu juniorów na 3000 metrów. Była to zapowiedĄ
póĄniejszych triumfów Posnanii . W międzyczasie zbudowany został
tor regatowy na Jeziorze Maltańskim. Na arenie międzynarodowej nowy
obiekt zadebiutował podczas zawodów kajakowych w ramach Festiwalu
Młodzieży Socjalistycznej, który odbywał się w l955 roku w
Warszawie. We wrześniu na tym obiekcie rozegrano mecz Polska
-Czechosłowacja. PaĄdziernikowa odnowa sprawiła, że można było
powracać do dawnych wspomnień. 21 maja 1957 roku, po raz pierwszy po
wojnie rozegrano maraton na Warcie na trasie Poznań - Puszczykowo -
Poznań. Wygrała rosnąca w siłę sekcja Warty , która przez następne
dwa dziesięciolecia dominowała nie tylko w Wielkopolsce ale też w
kraju.
W 1960 roku powstała ostatnia na terenie Poznania sekcja w Klubie
Sportowym Energetyk . Od tego momentu zaczyna się jednak proces
zmniejszania się ilości sekcji w Poznaniu. Kolejno likwidowali je w
Lechu , Olimpii i w Budowlanych .
W Poznaniu wychowało się mnóstwo czołowych zawodników kraju. W
latach 50-tych byli to Tadeusz Rumiej, Tadeusz Kocierba, Henryk
Kardasz, potem Kazimierz Rodziejczak, Cyryl Talarowski, Marian
Torzecki.
W latach 60-tych czołowymi zawodnikami z poznańskich klubów rodem
byli Rafał Piszcz,
Z kolei w następnej dekadzie, poza kończącym karierę, uwieńczoną
brązowym medalem olimpijskim, Rafałem Piszczem, do gwiazd nie tylko
krajowego formatu należeli: Ryszard Oborski, Maria Kazanecka,
Andrzej Matysiak, Andrzej Klimaszewski, do krajowej czołówki przebił
się Marek Łbik. Do niego należało następne dziesięciolecie a wśród
polskich kanadyjkarzy nie ma drugiego zawodnika, który mógłby
dorównać mu ilością indywidualnych tytułów mistrz kraju.
Lata 90-te i początek XXI wieku to czas Posnanii , która stała się
najsilniejszym polskim klubem. Nie tylko dlatego, że ma własnych
wychowanków ale także dlatego, że z całego kraju ściągnęła
wybijających się zawodników i zawodniczki. Posnania powstała jako
Normandia w 1907 roku i była wyłącznie piłkarskim klubem. W 1912
roku zmieniła swą nazwę na istniejącą do dziś. W l957 roku sekcję
kajakową jak wspominaliśmy, założył niestrudzony Tadeusz Kulczak
przy współpracy Zygmunta Walczaka. Początki były jednak trudne,
właściwie dopiero gdy trenerem klubu został Cyryl Talarowski, były
czołowy poznański zawodnik , wiele się zmieniło. Klub zaczął
prowadzić szeroki nabór młodzieży w szkołach i już pod koniec lat
60-tych zaczął liczyć się w Polsce. Pierwszą wielka gwiazdą był
Ryszard Oborski, wychowanek Posnanii , który jednak pływał również
w innych klubach, a doszedł do tytułu mistrza świata. Wychowankiem
klubu był inny medalista Zbigniew Torzecki. Przez kilka lat
kadrowiczką była Maria Kazanecka, która sięgnęła po brązowy medal
mistrzostw świata. Kolejnym medalistą, już jednak póĄniej, po
kilkuletnim okresie zastoju przypadającym na koniec lat 70-ych i
początek następnej dekady, był Mariusz Rutkowski . W tym czasie
spore zasługi dla klubu ma trener Waldemar Bucher. Nie ulega
wątpliwości, że zmiana ustroju polityczno-gospodarczego w Polsce
przyniosła poznańskiemu klubowi znakomite efekty, pewnie dlatego, że
umiał dostosować się szybko do nowej rzeczywistości. Sekcja kajakowa
znalazła sponsorów, związała się trwale z wieloma z nich. W 1991
roku do klubu przyszła pierwsza grupa, z trenerem Olgierdem
Światowiakiem z nowodworskiego Świtu przeniosły się największe
gwiazdy kajakarstwa kobiecego czyli Izabela Dylewska i Elżbieta
Urbańczyk
Na szczęście klub nie zapominał o własnych wychowankach, a bardzo
dobrze z grupą kanadyjkarzy pracował Ireneusz Pracharczyk. Pod
koniec poprzedniego wieku do klubu przyszła duża grupa wybitnych
reprezentantów Polski z upadających takich potęg klubowych jak
Wiskord Szczecin czy Górnik Czechowice. Prezes Wojciech
Skrzypczyński działa perfekcyjnie, zbudował najsilniejszy bez
wątpienia klub w kraju i jeden z najmocniejszych w Europie.
Posnania od lat patronuje czterem uczniowskim klubom : Orbicie w
Chrzypsku, Nałeczowi w Ostrogu ,w Jerzykowie i w Pamiątkowie,
gdzie pracuje jeden z pierwszych wychowanków Andrzej Kulczak. Wielką
zasługa klubu jest wybudowanie klubowego ośrodka w Łężeczkach, który
służy nie tylko poznańskiemu klubowi.
Dla rozwoju poznańskiego kajakarstwa przyczynili się trenerzy, a
wielu z nich było równocześnie działaczami. Do grona
najprzedniejszych należeli: Tadeusz Rumiej, Józef Osiecki, Zygmunt
Knowczyński, Adam Richter, Waldemar Bucher, Julian Klimecki, Cyryl
Talarowski oraz o pokolenie młodsi, najczęściej ich wychowankowie:
Andrzej Kulczak, Aleksander Cołta czy Ireneusz Pracharczyk.
Wyjątkową rangę ma poznański tor, bez wątpienia jeden z
piękniejszych na świecie. Na tym pierwszym, który powstał w l955
roku odbyły się mistrzostwa Europy w l961 roku, dziesiątki krajowych
imprez, z mistrzostwami kraju włącznie. Tor ten służył do l980 roku.
Przez następne dziesięciolecie, ze zbiornika z którego wypuszczono
wodę, utworzono nowoczesny obiekt, śmiało wprowadzający polskie
kajakarstwo w XXI wiek. Inżynier architekt Grzegorz Mikuła stworzył
znakomite dzieło, które wywołało zachwyt u wszystkich, którzy
przyjechali do Poznania na otwarcie, którym były pierwsze w Polsce
mistrzostwa Świata w l990 roku. Otwarcie, które podobnie jak
wspominany z rozrzewnieniem mecz Polska -Węgry na Rusałce w 1949
roku, oglądały tysiące widzów. Tor Maltański był jeszcze gospodarzem
mistrzostw świata w 2001 roku, mistrzostw Europy w 2004 i 2005 roku
oraz kilkakrotnie zawodów o Puchar Świata. Służy również wioślarzom
i jest chyba najnowocześniejszym obiektem sportowym w całej Polsce,
mającym ogromną renomę w świecie. Śmiało można powiedzieć o torze,
że jest wizytówka stolicy Wielkopolski.
Po 75 latach działalności w Wielkopolskim Związku kajakowym działają
Posnania , Warta , Energetyk , Stomil , KTW Kalisz oraz 9
Uczniowskich Klubów Sportowych
|
|